Dla kogo upadłość konsumencka?
Upadłość konsumencka to legalna możliwość wyjścia z długów i uporządkowania sytuacji finansowej, skierowana do osób fizycznych, które nie prowadzą działalności gospodarczej i znalazły się w trwałej niewypłacalności. Jeszcze do niedawna ten mechanizm kojarzony był głównie z przedsiębiorcami, dziś jednak stanowi skuteczne narzędzie również dla osób prywatnych. Sprawdź, kto może ubiegać się o upadłość i jakie warunki trzeba spełnić, by skorzystać z tej formy ochrony przed rosnącym zadłużeniem.Kiedy możliwa jest upadłość konsumencka?
Zgodnie z ustawą z 28 lutego 2003 roku – Prawo upadłościowe – wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej może złożyć osoba fizyczna, która nie prowadzi działalności gospodarczej lub zamknęła ją wcześniej i została wykreślona z odpowiednich rejestrów. Kluczowym warunkiem jest niewypłacalność, czyli sytuacja, w której dana osoba nie jest w stanie terminowo regulować swoich zobowiązań przez okres minimum trzech miesięcy (art. 11 ust. 1).
Nowelizacje przepisów złagodziły ocenę przyczyn zadłużenia – sąd nie bada już tak szczegółowo, czy niewypłacalność była wynikiem rażących zaniedbań lub świadomego działania. Dzięki temu pomoc mogą uzyskać również ci, którzy utracili dochody w wyniku choroby, wypadku, utraty pracy czy innych nieprzewidzianych okoliczności.
Kto najczęściej korzysta z tej formy oddłużenia?
1. Osoby z wieloma zobowiązaniami finansowymi
Osoby, które nie radzą sobie ze spłatą kredytów, pożyczek czy rat, a koszty windykacji i odsetki karne tylko pogarszają sytuację, mogą zatrzymać spiralę zadłużenia poprzez ogłoszenie upadłości. Dzięki temu zyskują czas na uporządkowanie sytuacji.
2. Byli właściciele firm
Osoby, które prowadziły działalność gospodarczą i zakończyły ją z długami (np. niezapłacone składki ZUS, zobowiązania wobec banków), mogą starać się o upadłość konsumencką pod warunkiem, że formalnie nie są już przedsiębiorcami.
3. Osoby dotknięte trudnymi zdarzeniami losowymi
Nagła utrata pracy, przewlekła choroba, wypadek lub konieczność opieki nad bliską osobą – to sytuacje, które mogą doprowadzić do poważnych problemów finansowych. W takich przypadkach upadłość daje szansę na nowy początek.
Kiedy sąd może odrzucić wniosek?
Nie każda osoba zadłużona będzie mogła skorzystać z procedury oddłużeniowej. Jeżeli okaże się, że dana osoba celowo doprowadziła do niewypłacalności, by uniknąć spłaty zobowiązań – np. poprzez wyłudzanie kredytów lub inne nieuczciwe praktyki – sąd może odrzucić wniosek (art. 491(4) Prawa upadłościowego). Z upadłości nie mogą również skorzystać osoby aktywnie prowadzące działalność gospodarczą – w ich przypadku stosuje się odrębne przepisy dotyczące upadłości firm.
Jak złożyć wniosek?
Wniosek o upadłość konsumencką składa się w sądzie rejonowym właściwym dla miejsca zamieszkania osoby zadłużonej (art. 19). Dokument powinien zawierać dane wierzycieli oraz opis okoliczności, które doprowadziły do niewypłacalności. Warto pamiętać, że sąd może zakwestionować niektóre czynności prawne dokonane tuż przed złożeniem wniosku – dlatego należy się odpowiednio przygotować.
Wiele osób decyduje się na wsparcie radcy prawnego lub kancelarii specjalizującej się w upadłości konsumenckiej. Procedura ta może być stosowana raz na 10 lat, więc warto mieć pewność, że wniosek został sporządzony rzetelnie.
Co zyskuje dłużnik?
Największą korzyścią z ogłoszenia upadłości jest możliwość częściowego lub całkowitego umorzenia długów (art. 491(15)). Sąd może:
- zatwierdzić plan spłat rozłożony na maksymalnie 7 lat,
- umorzyć zobowiązania po likwidacji majątku,
- w przypadku braku dochodów i majątku – odstąpić od planu spłaty w całości.
Choć upadłość często wiąże się z utratą majątku i wpisem do rejestru dłużników, dla wielu osób jest to jedyna szansa na odzyskanie spokoju i rozpoczęcie życia na nowo – bez stałego stresu związanego z działaniami windykacyjnymi i komorniczymi.
Bibliografia
1. Ustawa z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe (t.j. Dz.U. z 2023 r., poz. 158, z późn. zm.).
2. Kodeks postępowania cywilnego z dnia 17 listopada 1964 r. (t.j. Dz.U. z 2023 r., poz. 124, z późn. zm.).
3. A. Jakubowski, Upadłość konsumencka w praktyce, Wydawnictwo XYZ, Warszawa 2022.